Meedoen, rondkomen, vooruitkomen
Een veerkrachtig en inclusief Helmond waarin iedereen kan meedoen, rondkomen en vooruitkomen. Waar je veilig kunt opgroeien en iedereen dezelfde kansen heeft. Waar je er als overheid bent voor mensen die dat het hardst nodig hebben.
De nieuwe Kadernota Sociaal Domein is voorbereid en ook al opiniërend besproken in de raadscommissie; finale besluitvorming volgt in 2024. In die kadernota constateren we dat we onze achterstand op sociaaleconomisch terrein aan het inhalen zijn en dat het langzaam beter gaat met een groot deel van onze inwoners.
Maar we zien ook dat nog te veel mensen in Helmond kampen met geldzorgen, armoede en schulden. Daarom hebben we daar in 2023 volop aandacht voor gehad. De aanpak van vroegsignalering is verstevigd om ervoor te zorgen dat mensen met geldproblemen eerder in beeld komen; bijvoorbeeld via budgetcoaching. De norm voor het aanvragen van een inkomensverklaring is verhoogd van 120 naar 130% van het sociaal minimum, zodat meer inwoners terecht kunnen bij voorzieningen als Stichting Leergeld en Super Sociaal. Ook de verhoging van de inkomensgrens bijzondere bijstand en Collectieve Aanvullende Verzekering is voorbereid en per 1 januari 2024 ingegaan.
In 2023 hebben wij uitgaven gedaan uit het koopkrachtfonds dat de gemeenteraad in 2022 heeft ingericht. Daarmee zijn de effecten van de koopkrachtcrisis (waaronder de hoge energielasten) verzacht voor duizenden inwoners, honderden ondernemers en tientallen maatschappelijke organisaties.
Wie behoefte heeft aan zorg en ondersteuning moet op de gemeente kunnen rekenen. Dat gebeurt onder andere via de Wmo; de overeenkomsten met aanbieders lopen eind 2024 af en daarom is in 2023 gestart met de voorbereiding van de nieuwe inkoop. Daarbij houden we rekening met trends als vergrijzing, toename van het aantal kwetsbare eenpersoonshuishoudens, daling van het aantal potentiële mantelzorgers en de verschuiving van ‘beschermd wonen’ naar ‘beschermd thuis’.
Voor Huishoudelijke Ondersteuning hebben we het indiceren op basis van uren (in plaats van resultaatgericht) voorbereid; dat is in 2024 ingegaan. Dankzij rijksmiddelen konden we in 2023 starten met valpreventie voor ouderen.
De al eerder ontwikkelde Aanpak Gezondheid ging onverminderd door. Zo bezochten we werkgevers om hen bewust te maken hoe zij goed voor hun werknemers kunnen zorgen; een pilot die we samen met de Stichting Bedrijventerreinen Helmond hebben opgezet. En via het Helmonds Preventieakkoord werken we samen met diverse partners aan het stimuleren van een gezonde leefstijl, waarbij we stevig inzetten op een wijkgerichte aanpak.
Een duurzaam jeugdstelsel dat financieel beheersbaar is. Daarover hebben VNG en het rijk inmiddels afspraken gemaakt. Op basis van de hervormingsagenda zijn we daar ook in Helmond mee aan de slag gegaan; eind 2023 is daarvoor het implementatieplan vastgesteld.
Als onderdeel van de Helmondse Educatieve Agenda hebben we gewerkt aan onder andere passende kinderopvang, de verlengde schooldag, het tegengaan van schoolverzuim en bibliotheken op alle basisscholen. En het Meerjarenprogramma Jeugd is vastgesteld, gericht op kansrijk, gezond en veilig opgroeien.
In 2023 is gestart met de voorbereiding van een langjarig programma onderwijshuisvesting. Dat moet zorgen voor het oplossen van knelpunten, voor het aansluiten bij ontwikkelingen als Integrale Kind Centra én moet voorsorteren op de schaalsprong die ook het nodige van onze onderwijsvoorzieningen gaat vragen. Voor het nieuwe gebouw van het Jan van Brabant College is de locatie bepaald.
Sporten is belangrijk voor je gezondheid, maar ook voor verbinding en persoonlijke ontwikkeling. Belangrijke basis voor ons sportbeleid is het Lokaal Sportakkoord Helmond; voor de uitvoering staan we samen met sport- en beweegaanbieders aan de lat. Dat heeft ook in 2023 weer tot concrete resultaten geleid. Denk aan de realisatie van beweegroutes en buitenfitnesstoestellen, aan het stimuleren van een veilig sportklimaat en aan het ondersteunen van verenigingen.
Eind 2023 is het nieuwe zwembad De Braak opengegaan en er is volop gebouwd aan de Sport- en Beweegcampus De Braak. Voor de ontwikkeling van urban sports is een kwartiermaker aangesteld.
Duurzaam en leefbaar
Er komen 15.000 nieuwe woningen bij. Dat vraagt uitbreiding van veel voorzieningen en maakt een mobiliteitstransitie noodzakelijk. Een transitie die bovenal duurzaam moet zijn, om zo de leefbaarheid in de stad te vergroten. We werken toe naar een klimaatneutrale en klimaatbestendige stad. We investeren niet alleen in nieuwe ontwikkelingen maar zeker ook in bestaande wijken.
In een intensief proces van inspraak en participatie is de Woonvisie tot stand gekomen. Na gesprekken met gemeenteraad, corporaties, ontwikkelaars, makelaars, bouwers en inwoners, en door middel van een uitgebreide enquête, is een maatschappelijk breed gedragen Woonvisie geschreven. Daarin zetten we onder meer in op meer middenhuur, meer sociale huurwoningen en ruimte voor betaalbare koopwoningen. Bovendien richten we ons op kansengelijkheid door wijken die het wat moeilijker hebben te versterken. Begin 2024 stelde de gemeenteraad de Woonvisie vast.
De woningbouw lag goed op koers in 2023: er kwamen maar liefst 896 woningen bij. Daar zaten ook woningen bij die voor 2024 waren voorzien, waardoor het aantal nieuwe woningen in het lopende jaar wat lager zal liggen.
Van die nieuwe woningen waren er 75 zogeheten standaard sociale woningen (WoonST), als onderdeel van een pilot om goedkoper te bouwen. Samen met de woningbouwcorporaties hopen we dat verder uit te bouwen.
De samenwerking met de woningbouwcorporaties en huurdersbelangverenigingen is goed en vertaalt zich in jaarlijkse prestatieafspraken over onder andere duurzaamheid, beschikbaarheid van betaalbare woningen en een inclusieve samenleving.
De stedelijke vernieuwing van Helmond is in 2023 onverminderd doorgegaan. Voor het Stationskwartier is een gebiedsvisie vastgesteld. We zijn gestart met de planvorming voor Houtsdonk. Voor Brainport Smart District heeft het college een nieuwe koers ingezet. De innovatieve ambities zijn verlaagd en er komen meer betaalbare woningen. De gemeenteraad buigt zich dit jaar over die koers.
In de verschillende aandachtswijken is samen met partners gewerkt aan renovatie, duurzaamheid, leefbaarheid en herinrichting van de openbare ruimte. Zo zijn er in Helmond-West, -Oost, -Noord en in de Annawijk forse stappen vooruit gezet. In de Annawijk en in Helmond-Oost is de aanpak van de openbare ruimte enigszins vertraagd en ronden we in 2024 af.
De nieuwe Wet Kwaliteitsborging is vertaald naar Helmond; voortaan worden de bouwtechnische toets en toezicht op bouwwerken overgelaten aan de markt.
In het kader van de Omgevingswet zijn processen verbeterd en zijn intern flinke stappen gezet om klaar te zijn voor de inwerkingtreding van de wet. De ontwerp-Omgevingsvisie is voorbereid en lag in 2023 ter inzage; begin 2024 is de visie vastgesteld door de gemeenteraad. Het eerste omgevingsplan, voor ’t Hout, is nog niet klaar. Dat laat zien hoe complex het is om alle regels in het fysieke domein in één plan bij elkaar te brengen. De verordening fysieke leefomgeving hebben we afgerond.
De mobiliteitsvisie is vastgesteld door de gemeenteraad: een transitie van het mobiliteitssysteem die nodig is vanwege de schaalsprong én om klimaat, gezondheid en kwaliteit van leefomgeving te verbeteren. Het terugbrengen van de maximumsnelheid in woonwijken (naar 30 kilometer per uur) is nog niet gerealiseerd; de focus lag op de voorbereiding van het nieuwe verkeersveiligheidsplan waarover de raad zich in 2024 buigt.
Belangrijke ambitie is de verbetering van de wegenstructuur rondom Helmond. Planvorming vindt plaats in nauwe samenwerking met provincie en de andere regiogemeenten, met veel aandacht voor de verschillende belangen(behartigers). We hopen in 2024 flinke stappen te kunnen zetten, waaronder afspraken in het bestuurlijk overleg met het rijk (BO-MIRT).
Vergroening en klimaatadaptatie proberen we zoveel mogelijk gelijk op te laten lopen. Er zijn extra bomen geplant en de herinrichting van Wijkpark Brouwhuis loopt volop. De MRE heeft meer tijd nodig voor het opstellen van een financieel haalbaar plan voor Gulbergen, dat recht doet aan het gevoerde participatietraject.
Naar aanleiding van een raadsmotie zijn we mensen met een laag inkomen gaan helpen met de energietransitie, onder andere met de ‘kierenjagers’ en door het tegengaan van energiearmoede. Daarbij werken we samen met partners als de LEV groep en de woningbouwcorporaties.
De uitvoering van de transitievisie warmte is een proces van lange adem. We proberen dat zoveel mogelijk te integreren met de wijkontwikkelingsplannen; we zijn nog in de onderzoeksfase.
Samen met Eindhoven hebben we gewerkt aan de Europese nominatie Klimaat Neutrale Steden. Helaas is recent gebleken dat er vooralsnog geen extra financiële middelen van de EU beschikbaar zijn. Het traject van het klimaatcontract met de EU is daarom gestopt, maar we borduren wel voort op de nieuwe initiatieven en samenwerkingen die in de voorbereidingsperiode zijn ontstaan.
In 2023 is verder gewerkt aan plannen voor de verduurzaming van bedrijventerreinen en is de verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed doorgegaan.
Vanuit de ambitie om het hergebruik en scheiden van afval te verhogen, is weer een nieuwe stap gezet met de invoering van diftar voor de hoogbouw.
Een stad waar iedereen zich veilig voelt. Met die ambitie hebben we aan het begin van 2023 het Masterplan Integrale Veiligheid 2023-2026 vastgesteld. Met daarin drie accenten: ondermijning, risicojongeren en gedigitaliseerde criminaliteit.
Samen met onze partners zijn we onverminderd doorgegaan met de aanpak van georganiseerde drugscriminaliteit. De monitoring is versterkt via het Lokaal Informatiepunt Ondermijning en we sloten een alliantie met de kwetsbare branches notariaat en makelaardij. De wet Bibob is vaker en gerichter ingezet. De professionalisering en uitbreiding van de boa’s ging in 2023 door, met extra aandacht voor jeugd en zichtbaarheid in de wijken. En we kregen goed nieuws uit Den Haag: Helmond is geselecteerd voor het programma Preventie met Gezag, waardoor we meer inzet kunnen plegen op risicojeugd.
Het netwerk van buurtpreventie is vorig jaar een stukje sterker geworden; na de moeilijke coronajaren is de weg naar boven weer gevonden.
Economisch vitaal en aantrekkelijk
Een vitale economie en een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor inwoners en bedrijven. Zodat we de mogelijkheden hebben om de brede welvaart van onze inwoners te versterken. Dat vraagt een duurzame, flexibele en inclusieve arbeidsmarkt en sterke ‘topsectoren’. En een aantrekkelijk cultureel klimaat met voldoende recreatieve activiteiten en voorzieningen. Ook dát is onderdeel van de schaalsprong die we als stad gaan maken.
Het belang van economische samenwerking in de regio is groot. In april 2023 verscheen de Strategische Agenda Brainport: een belangrijke onderlegger voor de samenwerking tussen rijk en regio .
De samenwerking tussen de gemeente en de Stichting Bedrijventerreinen Helmond heeft een impuls gekregen met het sluiten van een convenant. Hiermee bestendigden en verstevigden we niet alleen de samenwerking, maar spraken we ook het vertrouwen naar elkaar uit om verder samen te werken aan de stapsgewijze verbetering van onze bedrijventerreinen.
Eind 2023 vestigden Helmond en Someren een voorkeursrecht op Varenschut en Lungendonk voor de ontwikkeling van een nieuw regionaal bedrijventerrein.
Er is in 2023 hard gewerkt aan de toekomstplannen voor de Automotive Campus. Samen met de andere eigenaren (provincie Noord-Brabant en bouwbedrijf Van der Ven) wordt een vorm van publiek-private samenwerking opgezet. Dit traject loopt door in 2024. Aan de toekomstplannen voor Food Tech Brainport is ook hard gewerkt. Er ligt een plan van aanpak, waarmee het initiatief voor doorontwikkeling bij de bedrijven ligt.
Met het ondernemersdeel van het Koopkrachtfonds zijn in totaal 410 aanvragen gehonoreerd. Daarmee zijn ondernemers geholpen bij het nemen van energiebesparende maatregelen. Daardoor konden ze versneld verduurzamen en hun kosten drukken. Verder konden ondernemers advies en ondersteuning inroepen van gespecialiseerde partijen (o.a. financiën, schuldhulp, coaching) wanneer zij door de koopkrachtcrisis in de problemen waren gekomen.
Het regionaal arbeidsmarktplan is samen met de regionale triple-helix partners opgesteld. Het leven lang ontwikkelen kreeg invulling via het expertisecentrum BOOST, dat overigens onderdeel gaat worden van een nieuw Regionaal Werkcentrum Helmond-De Peel.
Via Helmond Start, het platform voor startende ondernemers, bereikten we 380 deelnemers die aan in totaal 10 bijeenkomsten deelnamen.
Cultuurvoorzieningen moeten meegroeien met de schaalsprong. Stip op de horizon is de Cultuurvisie 20240. Een extern bureau is daarmee aan de slag gegaan, waarbij raad en partners in de stad zijn betrokken; in 2024 staat die op de raadsagenda.
We zijn plannen aan het maken voor een nieuwe entree en publieksvoorzieningen voor Museum Helmond en voor een buitenpodium en urbanvoorzieningen voor de Cacaofabriek. De samenvoeging van Kunstkwartier en bibliotheek bliezen we af; de beoogde bezuiniging bleek met deze samenvoeging niet haalbaar. Ook de beoogde concernvorming van Speelhuis en Cacaofabriek is niet doorgegaan.
Het erfgoedbeleid is geactualiseerd en via het project VOLOP zijn leegstaande panden tijdelijk benut voor culturele initiatieven.
Voor het evenemententerrein Berkendonk is een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd, aan de hand waarvan een participatietraject is doorlopen. Het opstellen van een programma van eisen en locatieprofiel gebeurt in 2024, waarna we het definitief ontwerp maken.
Bestuur en organisatie
Een actieve, betrouwbare en dienstbare overheid. Makkelijk benaderbaar, luisterend en die doet wat nodig is. We hebben al belangrijke stappen in die richting gezet, maar we zijn er nog niet. Niet voor niets noemen we het ook ‘andere overheid’: dat laat zien dat er nog een verdere verandering nodig is.
In 2023 is het nieuwe Huis voor de Stad verrezen. Helaas bleek de geplande oplevering in september 2023 niet haalbaar en werd dat verschoven naar april 2024. Het is een open en transparant gebouw geworden, waar we inwoners op een warme en persoonlijke manier welkom heten. We verwachten een flinke impuls voor de kwaliteit van onze dienstverlening; in 2023 zijn daar de voorbereidingen voor getroffen. De nieuwe werkomgeving maakt ons als werkgever ook zeker aantrekkelijker; dat is belangrijk in de krappe arbeidsmarkt van dit moment.
Voor ons participatiebeleid ontwikkelden we een nieuw beleidskader; begin 2024 is dat door de gemeenteraad vastgesteld en inmiddels is een kwartiermaker aan de slag om daar uitvoering aan te geven. Zodat participatie goed wordt ingebed in de beleidsontwikkeling en -uitvoering.
Het organisatierapport ‘Samen maken we de sprong’ is in 2023 voorbereid en vastgesteld. De structuur wordt op onderdelen aangepast, onder andere om ervoor te zorgen dat managers aan niet meer dan 20 tot 30 medewerkers leidinggeven. Verder vragen de uitdagingen waar wij als Helmond voor staan, een meer toekomstbestendig en wendbaar ingerichte organisatie. Ook vraagt het ambtelijk-bestuurlijk samenspel een kwaliteitsverbetering. Op 14 november werd de betreffende raadscommissie bijgepraat over deze analyse en ontwikkelingen.
Inmiddels is begonnen met de implementatie van strategische personeelsplanning (SPP). Het doel is een optimale bezetting en ontwikkeling van onze medewerkers, nu en in de toekomst. In 2023 is verder geïnvesteerd in het ontwikkelen van soft skills, digitale vaardigheden en projectmatig werken. Het aanbod van ons eigen online leerplatform met verschillende onlinetrainingen is verder uitgebreid.
Door meer te investeren in onze arbeidsmarktcommunicatie zijn we zichtbaarder geworden in wat wij als gemeente Helmond kunnen bieden aan toekomstige werknemers. We hebben ons specifiek gericht op doelgroepgerichte werving (jobmarketing) en op de inzet van het eigen netwerk van onze medewerkers.