Beleidsresultaat verbonden partijen
Om dit te bereiken werken we voor een deel hiervoor samen met de volgende verbonden partijen:
GGD Zuidoost Brabant
Zie programma 4 voor het beleidsresultaat GGD Brabant Zuidoost waarmee ook wordt samengewerkt om de ambities van programma 3 te realiseren.
Beleidsuitvoering gericht op beleidsresultaten
Invoering urenindicatie huishoudelijke ondersteuning
Tot en met 2023 indiceerden we resultaatgericht voor Huishoudelijke Ondersteuning (HO). Het beleid en de uitvoering ervan stonden ter discussie en eind 2022 deed de Centrale Raad van Beroep (CRvB) uitspraak waardoor het beleid aangepast moest worden. In 2023 zijn aan uw raad een drietal scenario’s voorgelegd. Op basis van de bespreking is ervoor gekozen om het eerder door het college vastgestelde voorkeursscenario, namelijk overgaan naar urenindicaties, door te voeren. Dit is in lijn met de uitspraak van de CRvB. In 2023 is de voorbereiding getroffen, zodat inwoners per 2024 HO op basis van uren geïndiceerd krijgen.
Maatregelen energiecrisis en inflatie
Momenteel is sprake van een forse energiecrisis en toenemende inflatie. Onze gesubsidieerde (vrijwilligers)organisaties en aanbieders waarbij we diensten inkopen op het vlak van zorg en welzijn ervaren hiervan de gevolgen. Het vertaalt zich regelmatig in toenemende kosten en verzoeken om subsidies en tarieven van ingekochte diensten volgens te verhogen. In deze begroting zijn maatregelen op dat vlak verwerkt.
Behaald : Het resultaat is in 2023 gerealiseerd.
Wonen, welzijn en zorg
Wij vinden het belangrijk dat elke Helmonder de kans krijgt om zo zelfstandig mogelijk te leven in de stad. Door vergrijzing neemt het aandeel kwetsbare ouderen de komende jaren fors toe. De verwachting is, dat ouderen in toenemende mate een beroep zullen doen op ondersteuning en zorg. Daarnaast wordt de samenleving steeds complexer, waardoor inwoners met bijvoorbeeld een lichte verstandelijke beperking of psychische problematiek vaker hulp nodig hebben om mee te kunnen blijven doen. Daarnaast vindt er de komende jaren een verschuiving plaats van Beschermd Wonen in een instelling naar “Beschermd Thuis”. Door deze trends neemt met name het aandeel kwetsbare eenpersoonshuishoudens toe. De verwachting is bovendien dat het personeelstekort in de zorg blijft oplopen en het aantal potentiële mantelzorgers daalt. In combinatie met het huidige woningaanbod leidt dit tot een uitdaging voor kwetsbare inwoners om passende woonruimte te vinden.
Volgens planning. In 2023 is een start gemaakt met de inkoop Wmo 2025, aangezien eind 2024 de overeenkomsten Wmo aflopen. Daarin is de ontwikkeling “Beschermd Thuis” verwerkt. Bij de inkoopstrategie en aanbesteding spelen we in op de specifieke behoeften van kwetsbare eenpersoonshuishouden. Dit blijft de komende jaren een belangrijk aandachtspunt in beleidsontwikkeling, zowel in het sociaal domein als in het ruimtelijk fysiek domein.
Onderzoek valpreventie
Op grond van de Wmo hebben we de wettelijke taak om ervoor te zorgen dat onze inwoners zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Valpreventie voor ouderen draagt hieraan bij. In 2023 onderzoeken we hoe we ouderen kunnen bereiken en hen kunnen screenen op een verhoogd valrisico. Ook ontwikkelen we valpreventieprogramma’s voor deze ouderen. Hiervoor ontvangen we rijksmiddelen. Op dit moment weten we nog niet welke randvoorwaarden het Rijk stelt. Afhankelijk van het landelijke programma en de lokale behoeften stellen we de inzet vast.
Behaald. Voor valpreventie ontvangen wij voor de jaren 2023 tot en met 2026 rijksmiddelen als onderdeel van de SPUK Gezondheidsmiddelen. Het Rijk heeft een 3-tal effectieve interventies aangewezen die uitgevoerd worden door gecertificeerde fysiotherapeuten. In 2023 heeft JIBB+ in opdracht van de gemeente een plan van aanpak opgesteld voor de ketenaanpak valpreventie. JIBB+ zal deze aanpak de komende jaren coördineren.
Gezondheid
Tijdens de vorige bestuursperiode is de tijd genomen om samen met partners in de stad en deskundigen een effectieve en duurzame gezondheidsaanpak uit te werken en zijn extra middelen gereserveerd voor de gezondheidsaanpak; de Impuls Gezondheid van €1.280.000. Met de vastgestelde Focus Aanpak Gezondheid hebben we ons de afgelopen collegeperiode gefocust op de volgende onderdelen: preventieakkoord, basisvaardigheden, gezondheid in de wijkontwikkelplannen en tot slot de link met armoede (de beweging Ruimte om te Leven). Vanaf 2020 zijn we hier actief mee aan de slag en zijn in de vorige bestuursperiode de middelen doorgezet voor de periode tot en met 2024. De beschikbare middelen voor deze aanpak zijn gericht op maatregelen en projecten die de transitie in gang kunnen zetten. Deze middelen uit de Impuls Gezondheid zijn dus nog niet volledig ingezet en blijven beschikbaar tot en met 2024 voor de Focus Aanpak Gezondheid.
Volgens planning. Dit is een meerjarig programma. Alle onderdelen lopen, dit zal naar verwachting de komende jaren een aandachtspunt blijven. Onder meer het volgende is opgepakt: diverse projecten binnen de thematafels van het Preventieakkoord gezonde voeding & beweging en denormaliseren alcohol & drugs; bewustzijn van laaggeletterdheid in de stad vergroot onder partners en diverse samenwerkingen gestart met vindplaatsen; gestart met de Gemeentelijke Gezinsaanpak om de cyclus van laaggeletterdheid te doorbreken; pilot gestart met Stichting Bedrijventerrein Helmond waarbij het midden- en kleinbedrijf persoonlijk bezocht wordt om werkgevers te stimuleren goed voor hun werknemers te zorgen en hoe ze dat kunnen doen; vanuit het wijkontwikkelplan Oost zijn verschillende projecten gestart die raken aan gezondheid, zoals de werkgroep Pluktuin/moestuin, eetpunt, laaggeletterdheid, ontwikkeling Krajicek court; en tot slot is vanuit het wijkontwikkelplan Noord de aanleg van het Muziekplantsoen gestart, dat meer uitnodigt tot bewegen en ontmoeting.
Uitvoering Nota Focus Aanpak Gezondheid
We werken aan de verbetering van de sociale structuur in de wijken. Dit doen we vanuit onze overtuiging dat je gezondheid het beste stimuleert van onderop. Hiervoor hebben we met onze partners het Helmond Preventieakkoord gesloten. Daarin leggen we de nadruk op een gezonde leefstijl. Het komende jaar werken we daarnaast verder aan het tegengaan van laaggeletterdheid door uitvoering te geven aan het stadsplan basisvaardigheden. Met de pilot wijkgerichte aanpak maken we de start om van ketenaanpak over te gaan naar wijkgerichte aanpak. Verder wordt het huidige taalhuis doorontwikkeld, de campagne Laat taal leven in gang gezet en wordt vanaf 2023 de impact van aanbod vanuit inzet web-middelen gemonitord.
Volgens planning. De campagne is in gang gezet en de impact van aanbod is gemonitord (behaald). Verder is dit een meerjarig programma. Alle onderdelen lopen, dit zal naar verwachting de komende jaren een aandachtspunt blijven. Het Helmonds preventieakkoord loopt t/m 2040. Zie ook bovenstaande onder ‘Gezondheid’.
Informele inloopplekken
In 2023 lopen drie pilots gericht op informele inloopplekken voor kwetsbare inwonersgroepen, zoals eenzame ouderen, mensen met beginnende dementie en inwoners met psychosociale problemen. We doen dit door bestaande ontmoetingsplekken waaronder de wijkaccommodaties in de diverse wijken (beter) te benutten en inwonersinitiatieven op dit vlak te omarmen. Dergelijke plekken en initiatieven leveren een bijdrage aan het voorkomen/bestrijden van eenzaamheid, bevorderen de sociale participatie ontlasten onze mantelzorgers.
Volgens planning. De drie pilots zijn van start gegaan en in het najaar 2023 overgedragen aan lokale partners. De LEVgroep coördineert de pilots. De twee wijkpilots maken onderdeel uit van de betreffende Wijkontwikkelingsplannen (Rijpelberg en Noord). De pilot gericht op kwetsbare groepen is nog in de ontwikkelfase.
Streven naar passende woonruimte
Samen met woningcorporaties en zorgaanbieders stelden we in 2022 een visie op wonen, welzijn en zorg op, om ervoor te zorgen dat we ook in 2040 over voldoende passende woonruimte beschikken met voorzieningen en/of zorg in de nabijheid. In 2023 werken we deze visie gezamenlijk uit in uitvoeringsprogramma`s en/of integreren we de visie bij het vernieuwen van bestaande afspraken, zoals de prestatieafspraken met de corporaties en de woonvisie. We hebben hierbij extra aandacht voor onze kwetsbare ouderen en kwetsbare jongeren.
Volgens planning. De visie is meegenomen in de prestatieafspraken voor 2024 met de woningcorporaties en in de Woonvisie die in januari 2024 wordt vastgesteld. De uitvoeringsprogramma’s worden vanaf 2024 verder opgepakt.
Ontwikkelen 24-uursvoorziening
Eind 2021 stelde de gemeenteraad een conceptontwerp en programma van eisen voor een locatie voor een 24-uursvoorziening voor inwoners met meervoudige complexe problematiek vast. Het gaat om inwoners die momenteel tussen ‘wal en schip’ terecht komen. In 2022 doorliepen we een zorgvuldig traject door op basis van het vastgestelde programma van eisen mogelijke locaties te onderzoeken en analyseren. Daarnaast werken we het conceptontwerp en een financieringsplan verder uit. In 2023 leggen we een definitief ontwerp inclusief financiering voor aan de raad, tezamen met een voorstel voor een locatie.
Behaald . Op 11 april 2023 nam de raad een besluit over de locatie voor de voorziening. Vervolgens startten we samen met onze partners de planontwikkeling, zoals de uitwerking van een ontwerp voor de voorziening. Daarnaast werd een klankbordgroep bestaande uit belanghebbenden geformeerd en vond een eerste bijeenkomst met deze groep plaats.
Decentralisatie Beschermd Wonen
Helmond en de overige Peelgemeenten hebben de opdracht en verantwoordelijkheid om de zorg en de ondersteuning rondom Beschermd Wonen voor inwoners zo optimaal mogelijk en toekomstbestendig te organiseren. Daarnaast staat de regio voor de opgave om inhoudelijk door te ontwikkelen van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis. Samen met de GR Peelgemeenten is er in 2021 vanuit de regionale visie een uitvoeringsplan 2022-2025 opgesteld waarin staat beschreven hoe we deze transformatie willen realiseren. Het uitvoeringsplan wordt jaarlijks vertaald naar een uitvoeringsagenda met concrete doelen en acties. In 2023 bereiden we ons voor op de financiële decentralisatie die per 1 januari 2024 ingaat.
Volgens planning. De decentralisatie loopt over meerdere jaren. De financiële decentralisatie is in 2023 door het Rijk uitgesteld. De opgave van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis is opgepakt in de voorbereiding van de inkoop Wmo 2025.
Samenwerkingsagenda medisch en sociaal domein
Om de samenwerking tussen het medisch en sociaal domein te verbeteren stellen we samen met zorgverzekeraar CZ en Peel Duurzaam Gezond een samenwerkingsagenda voor Helmond & De Peel op. Het vertrekpunt daarbij is het regiobeeld en de gezamenlijk geformuleerde regiovisie. In 2023 stellen we de regionale opgave vast die we vertalen in een samenwerkingsagenda.
Volgens planning. Het onderwerp loopt over twee of meerdere jaren. Het regiobeeld en het regioplan zijn in 2023 vastgesteld. Daarnaast is de specifieke uitkering integraal zorgakkoord aangevraagd ten behoeve van de uitvoering van de samenwerkingsagenda.
Herijken subsidiestelsel sociaal domein
Volgens de opgave uit de Kadernota Sociaal Domein herijken we komende jaren gefaseerd het subsidiestelsel sociaal domein. Door het verstrekken van (meerjaren-)subsidies met goede afspraken over kernactiviteiten, resultaten en voorwaarden, wordt actief gestuurd op het realiseren van de gemeentelijke beleidsdoelen. Zo worden (wederzijdse) verantwoordelijkheden en rollen duidelijker, ontstaat er meer ruimte voor professionaliteit van de organisatie en minder focus op (monitoring van) afzonderlijke projecten en activiteiten. In 2023 ligt de focus op het verder vormgeven van een subsidieregeling voor professionele organisaties en op het vereenvoudigen van het proces voor vrijwilligersorganisaties.
Volgens planning. Het onderwerp loopt over twee of meerdere jaren. In 2023 stelden we een subsidiekader voor 2024 met de beleidsdoelen vast. De aanvragen toetsten we hierop en in de subsidiebeschikkingen zijn uiteindelijk per organisatie afspraken vastgelegd, onder meer gericht op kernactiviteiten, resultaten en voorwaarden. Daarnaast vereenvoudigden we voor vrijwilligersorganisaties het proces voor het digitaal aanvragen van subsidie.
Mantelzorg- en cliëntondersteuning
Het aantal potentiële mantelzorgers neemt de komende jaren verder af terwijl de ondersteuningsvraag juist toeneemt. Samen met de netwerkpartners van het Netwerk Mantelzorgondersteuning zorgen wij ervoor dat mantelzorgers in balans kunnen zijn. Mantelzorgers zijn tijdig in beeld, met name als overbelasting dreigt. Mantelzorgondersteuningsmogelijkheden zijn bekend bij mantelzorgers en bij verwijzers (professionals en vrijwilligers). We versterken de positie van de onafhankelijke cliëntondersteuning door de bekendheid en het bereik van de verschillende organisaties op dat terrein verder te vergroten. Daarbij richten we ons naast de inwoner op samenwerkingspartners.
Volgens planning. Het tijdig bereiken van (overbelaste) mantelzorgers blijft een uitdaging evenals het verlagen van drempels om de ondersteuningsmogelijkheden te gebruiken. Extra inspanningen op dit vlak zijn verricht, maar vragen een lange adem en blijvende inzet. Zo is het netwerk mantelzorg in 2023 verstevigd door aansluiting van nieuwe samenwerkingspartners. Het steunpunt mantelzorg is meer gaan werken als expertisecentrum en ondersteunt momenteel ook professionals die met mantelzorgers werken.
Eind 2023 startte Bijstand In Jeugdzorg een organisatie cliëntondersteuning voor ouders met kinderen in het gedwongen kader van de Jeugdzorg. Daarmee is het aanbod cliëntondersteuning voor alle denkbare doelgroepen compleet. Er vond een stedelijke bijeenkomst plaats waarin kennisdeling en samenwerking centraal stond. En er is aandacht besteed aan het vergroten van bekendheid van cliëntondersteuning bij inwoners, onder meer door communicatie naar samenwerkingspartners.
Actualisatie kadernota Sociaal Domein
We actualiseren de Kadernota Sociaal Domein 2018-2022 voor de komende vier jaar op basis van het ambitieakkoord en actuele ontwikkelingen.
Volgens planning. In november bespraken we een geactualiseerde kadernota sociaal domein 2024-2028 opiniërend in de raadscommissie. In december 2023 legden we de geactualiseerde kadernota vervolgens ter advisering voor aan de Adviesraad Sociaal Domein Helmond en de lokale cliëntenraad Participatiewet. Finale besluitvorming is voorzien in 2024.
Beleidsintensivering gericht op beleidsresultaten
Gezondheidsaanpak ruimte om te leven
Vanuit de initiatiefgroep Ruimte om te leven, bestaande uit het Elkerliek Ziekenhuis, de Huijbregts groep, Senzer en de gemeente is een lokale coalitie gevormd tegen de sociale tweedeling. Hierbij staat het principe van Brede Welvaart centraal met een Helmondse focus. Vanuit het brede palet aan stakeholders werken we concrete initiatieven uit binnen de thema’s gezondheid, armoede en bestaanszekerheid. Hierdoor verbetert de positie van mensen met een achterstand (en in het bijzonder kinderen) structureel en worden ze weerbaarder.
Deels behaald. De samenwerking tussen partners in het sociaal domein verloopt goed. Er zijn initiatieven gestart die zich richten op impact van armoede en stress op gezond leven, de duur en de kwaliteit van leven. De samenwerking met het bedrijfsleven verloopt nog moeizaam en is er met de initiatiefnemers gesproken over of en hoe er een vervolg plaatsvindt in 2023. Dit wordt verder uitgewerkt in 2024.
Discriminatieonderzoek
In 2023 voeren we onafhankelijk onderzoek uit om beter inzicht te krijgen in de omvang en zwaarte van discriminatieproblematiek in Helmond. Op basis van dit onderzoek formuleren we met de stad een anti-discriminatieagenda waaraan we vanaf 2024 (of zoveel eerder als mogelijk) uitvoering geven. Deze agenda sluit aan op de aanpak voor het tegengaan van discriminatie, zoals het (wettelijk verplichte) Meldpunt Discriminatie (LEVgroep), het regenboogbeleid (seksuele diversiteit) en het 38 werken aan een inclusieve samenleving voor mensen met dementie of met een beperking (Dementievriendelijk Helmond en het VN-verdrag).
Behaald. In 2023 is een onderzoek uitgevoerd naar de omvang en aard van discriminatie in Helmond. Het onderzoek is gebaseerd op de representatieve respons door Helmonders op de Veiligheidsmonitor 2021. Hieruit blijkt dat discriminatie het meest voorkomt bij op de volgende indicatoren: a) herkomst en religie b) stoornis, beperking en handicap en c) man-vrouw en behorende tot de regenbooggemeenschap. De uitkomsten van het onderzoek worden in 2024 vertaald naar een antidiscriminatie agenda Helmond. Hiervoor gaan we in gesprek met organisaties in de stad over de huidige en gewenste aanpak van discriminatie bij verschillende thema's.
Integrale kijk ouderenbeleid
In Helmond is tijdens de coronacrisis de werkgroep ‘Aandacht voor Ouderen’ opgericht, een samenwerking tussen LEVgroep, Cultuurcontact, Jibb+, Zorgboog, Savant en de ouderenbonden. De focus van deze werkgroep lag aanvankelijk op het organiseren van activiteiten in coronatijd (bestrijding eenzaamheid). De werkgroep vervult een verbindende en signalerende rol in de stad als het gaat om ouderen. Wij zien in deze werkgroep een belangrijke strategische partner voor een integrale kijk op ouderenbeleid en om ouderen beter voor te bereiden op de oude dag. Daarom faciliteren en stimuleren we in 2023 deze werkgroep met behulp van een coördinator en werkbudget. Met deze middelen beogen we de werkgroep bestrijding eenzaamheid door te zetten tot 2025.
Behaald. In 2023 hebben de partners van het Netwerk Aandacht voor Ouderen in opdracht van de gemeente de kaders uitgewerkt voor het project ‘ Praten over Later’ . In Brandevoort is een succesvolle pilot uitgevoerd. De punten uit de evaluatie daarvan worden meegenomen in de verdere uitrol van het project in 2024.
Behaald. In 2023 is de organisatiestructuur van het Netwerk Aandacht voor Ouderen herzien. De voormalige Werkgroep functioneert nu als netwerk met een stuurgroep en diverse werkgroepen. Dit draagt bij aan het verduurzamen van het netwerk. De aangesloten organisaties werken aan meer verbinding in het ondersteuningsaanbod aan ouderen binnen de sectoren welzijn, zorg, cultuur en sport. Zo ontstaat een meer integrale aanpak waarmee naar verwachting meer kwetsbare ouderen worden bereikt. Het Netwerk heeft tevens een faciliterende rol voor diverse projecten die door aangesloten partijen worden uitgevoerd.
VN-verdrag
In het ambitieakkoord is ‘inclusie’ in de breedste zin van het woord een belangrijk speerpunt. Onze inzet om van Helmond een toegankelijke stad te maken conform het VN-verdrag is cruciaal voor deze ambitie. Inwoners met een beperking moeten zich welkom en veilig voelen in onze stad. Tweejaarlijks wordt er een actieplan gemaakt om uitvoering te geven aan het VN-verdrag handicap. Dit actieplan is opgesteld samen met ervaringsdeskundigen (werkgroep VN-verdrag). We maken extra middelen vrij voor noodzakelijke acties, zoals bijvoorbeeld het opnieuw inzetten van Mystery Guests om de toegankelijkheid van (gemeentelijke) voorzieningen te toetsen, bewustwordingsacties en het bevorderen van toegankelijkheid van nieuwe ruimtelijke projecten.
Behaald. In 2023 hebben twee keer verkiezingen plaatsgevonden. De toegankelijkheid hiervan is verder verbeterd door de inrichting van een extra toegankelijke stemlocatie bij de Bibliotheek. Er is geïnvesteerd in toegankelijkheid in de openbare ruimte in het Centrum. En op recreatief gebied zijn alle Helmondse ‘ommetjes’ (Ommetjes Helmond - Jibb+ (jibbplus.nl) rolstoeltoegankelijk gemaakt evenals een aantal IVN-natuurroutes (Routes - Helmond (ivn.nl) . Om de bewustwording te vergroten heeft MEE de Meent Groep kosteloze trainingen en workshops aangeboden die door ruim 200 professionals zijn gevolgd. Door vanuit ervaringsdeskundigheid input te leveren op visiedocumenten zoals de Evenementenbeleid, de Mobiliteitsvisie en de Omgevingsvisie is het thema duurzaam verankerd in beleid .
Andere overheid
Doen wat nodig is in plaats van doen wat regel is. Waarbij niet het systeem, maar de uitwerking in de praktijk leidend is. We willen een actieve, betrouwbare en dienstbare overheid zijn; dat is de kern van de ‘Andere Overheid’. Samen met de collega’s en betrokkenen geven we hier de komende jaren verder vorm aan. Dit vraagt een andere mindset en andere werkwijzen en daarmee een verandering van de organisatie. Dat bereiken we o.a. door ervaringen van bestaande projecten, zoals ‘Maatwerk Leveren en Leren’ te betrekken bij de verdere ontwikkeling van de organisatie. Het binnenkort te agenderen participatiebeleid past ook binnen deze andere overheid. Daarbij gaan we uit van maatwerk en bieden we ruimte aan vernieuwende vormen van participatie, zoals een eventueel burgerberaad. Ook zal het wijkgericht werken en het contact met en de dienstverlening aan inwoners, bedrijven en instellingen, versterkt worden.
Dit proces gaat over meerdere jaren.
Het sociaal domein van de gemeente Helmond verbindt 'Andere Overheid' en het 'traject maatwerk en leren' sinds voorjaar 2023 aan de Helmond Aanpak. De Helmond Aanpak staat voor een andere manier van samenwerken met partners en inwoners rondom hulpvragen, waarbij het inwonerperspectief centraal staat. Samen met andere circa 20 organisaties op het terrein van wonen-inkomen-welzijn-zorg hebben we ons in april 2023 gecommitteerd aan deze aanpak. We nemen sindsdien deel aan de bestuurlijke steungroep die de 'adoptie' van de Helmond Aanpak aanjaagt op bestuurlijk, management en uitvoerend niveau. We zijn gestart in Helmond-West, medewerkers uit onze uitvoering hebben samen met beroepskrachten van andere organisaties deelgenomen aan leersessies en met elkaar een stappenplan en samenwerkplan ontwikkeld, waarin staat geconcretiseerd hoe we voortaan bij hulpvragen samenwerken. Zowel bij eenvoudige vragen, als bij complexere vragen, waar reguliere oplossingen niet volstaan en maatwerk nodig is. Eind 2023 hebben de bestuurders afgesproken de Helmond Aanpak te verbreden naar Helmond-Noord en Helmond-Oost en de hulpmiddelen (samenwerkplan en stappenplan) breed beschikbaar te maken. In de programmabegroting 2024 hebben we aangegeven hoe we de inzichten en lessen uit de Helmond- aanpak en het Sociaal Domein willen gebruiken we om werkende-weg organisatiebreed onze eigen dienstverlening en beleid te verbeteren.