Beleidsresultaten verbonden partijen
Om dit te bereiken werken we voor een deel hiervoor samen met de volgende verbonden partijen:
Metropoolregio Eindhoven
Er is een Samenwerkings- en Uitvoeringsprogramma (S&UP) RES MRE vastgesteld. In het S&UP is beschreven welke projecten de komende periode worden opgepakt. De raadsleden in de regio zijn hierover geïnformeerd via een raadsinformatiebrief vanuit MRE. Het S&UP is een ‘levend’ document, dat periodiek wordt geactualiseerd. In navolging van het S&UP is eveneens een nieuwe organisatie rondom de RES vanuit MRE geformaliseerd.
Vanuit MRE worden gesprekken gevoerd rondom het vraagstuk netwerkschaarste en PMIEK. Inmiddels heeft Brainport een prioritaire status binnen het PMIEK. Dit geldt echter wel pas voor de volgende investeringsronde van ENEXIS en Tennet. Met de netbeheerders wordt blijvend afstemming gezocht over de meest wenselijke volgorde voor de benodigde investeringen in het elektriciteitsnetwerk vanwege de ‘netschaarste’ op het elektriciteitsnet. Vanuit de netbeheerders wordt met partners en stakeholders verder gewerkt aan ‘congestie-management’: het verdelen van de beperkte ruimte op het elektriciteitsnet. Brabantbreed vindt over dit thema bestuurlijk overleg plaats op verschillende niveaus.
Omgevingsdienst Zuidoost Brabant
Werkprogramma milieu (jaaruitvoeringsprogramma)
De wettelijke milieutaken zoals vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH-taken) zijn volgens het Werkprogramma milieu 2023 uitgevoerd door de ODZOB.
Voorbereiding en implementatie Omgevingswet
De inwerkingtreding van de Omgevingswet is bij de ODZOB goed, zonder grote problemen, verlopen. De laatste maanden voor inwerkingtreding van de Omgevingswet hebben vooral in het teken gestaan van het, in samenwerking met deelnemers en ketenpartners, uitgebreid testen van de samenwerkingsfunctionaliteit en het VTH-systeem. Door het testen zijn nog een aantal zaken in de samenwerkingsafspraken, de werkinstructies geoptimaliseerd.
Reiniging Blink
Blink levert uitvoerende diensten op het gebied van afvalinzameling, afvalverwerking, afvalbeheer en beheer van de openbare ruimte aan de deelnemende gemeenten. In 2023 heeft deelnemer Prezero besloten per 31 december 2024 uit de gemeenschappelijk regeling te treden. Er is een businesscase ontwikkeld voor de voortzetting van Blink door de 9 overgebleven partijen (allemaal gemeenten) uit de gemeenschappelijke regeling. Verwezen wordt naar de paragraaf Verbonden Partijen over deze ontwikkeling.
Beleidsuitvoering gericht op beleidsresultaten
Intensivering Energietransitie
Naast de reguliere taken die we ten behoeve van de Energietransitie uitvoeren is in de gemeenteraad is een motie aangenomen om te onderzoeken op welke manier gemeente Helmond de energietransitie voor lage inkomens vorm kan geven. Dit nog voor de energiecrisis in alle hevigheid is losgebarsten. In 2022 hebben we dit plan uitgewerkt en is een actieplan opgesteld waarin de uitwerking die in 2021 en 2022 is gedaan voor de lijnen; energietoeslag, de zachte kant en harde kant van de transitie samenkomen. Hierin wordt samengewerkt met de corporaties (ook vanuit de prestatieafspraken, Ruimte om te leven en onze sociale partners.
Behaald, de uitvoering loopt over meerdere jaren. De kierenjagers (die kleine voorzieningen aanbrengen in woningen) zijn gestart en hebben ongeveer 400 woningen bezocht. Er zijn energietassen uitgedeeld en de pilot voor het aanpassen van de eerste 50 woningen staat in de steigers . De eerste gesprekken met inwoners voor het aanpassen van hun woningen zijn gevoerd.
We werkten met onze partners in de stad aan de uitvoering van de plannen inzake energiearmoede, zoals ook de wijkaanpak met de LEVgroep en de meerjarige plannen met de corporaties. Ook trekken we hierin samen op met het Energiehuis, Ruimte om te leven en onze overige sociale partners.
Regionaal is de definitieve Regionale Energiestrategie (RES) inclusief planMER (Milieueffectrapportage) aan alle gemeenteraden in de Metropoolregio voorgelegd. Voor de komende jaren is een Uitvoeringsplan opgesteld waarin de uitvoering van de RES wordt vormgegeven. We werken in de RES nauw samen met onze Peelgemeenten.
Behaald. Regionaal is rondom de Regionale Energiestrategie (RES) het S&UP vastgesteld. Dit geeft het plan voor de komende jaren weer. MRE heeft intern haar organisatie ook op deze ontwikkelingen aangepast. We werken in de RES nauw samen met onze Peelgemeenten.
Behaald; de uitvoering loopt over meerdere jaren. Met de regio, Eindhoven en alle betrokken stakeholders hebben we gewerkt aan plannen hoe om te gaan met het vraagstuk netwerk schaarste. Dit omdat ons dit zowel in de benodigde opwerk als in de ontwikkelingen van nieuwe locaties voor bedrijven, uitvoering van woningbouw en de aanleg voor duurzame energieprojecten op dit moment remt. Ook met Brainport trekken we hierin op samen op. En geven we gezamenlijk een signaal af aan Rijksoverheid en Provincie. Inmiddels zijn we een prioritaire regio binnen PMIEK wat ons voor de komende investeringsronde ruimte kan geven bij ENEXIS en Tennet. Op lokaal niveau wordt gezocht naar oplossingen via smart-grids.
In Helmond zijn eind 2021 alle inwoners over de warmteplannen per wijk geïnformeerd, en is de transitievisie warmte vastgesteld. De uitvoering van deze plannen vindt voornamelijk plaats binnen de wijkplannen die op dit moment worden opgesteld. En vinden de eerste initiatieven vanuit de wijk plaats. Voor het bestaande warmtenet is de principekeuze voor verduurzaming middels aquathermie gemaakt. De visie zonnevelden en zonnedaken is geëvalueerd en dit vraagt om een andere rolneming vanuit de gemeente. In het ambitie akkoord heeft het nieuwe College hier ook een doelstelling aan meegegeven. De implementatie en juridische consequenties van deze veranderingen zijn in 2022 uitgewerkt en krijgen vorm in de Omgevingsvisie. De uitvoering zal vanaf 2023 opgepakt moeten worden, mede afhankelijk van benodigde en beschikbare capaciteit.
Behaald; de uitvoering loopt over meerdere jaren. In 2023 hebben we de update van de transitievisie warmte opgesteld. De eerder aangewezen prioritaire wijken zijn allemaal in ontwikkeling/ onderzoek. Er vonden nog geen daadwerkelijke uitvoeringen plaats. Deze uitwerking wordt daar waar mogelijk ook verweven met de lopende wijkontwikkelingsplannen (WUP/WOP). Voor het centrum zochten we nadrukkelijk de link met het ontwikkelperspectief. Ook hebben we in 2023 uitwerking gegeven en onderzoek gedaan naar de nieuwe wet collectieve warmte en de rol die wij hier als gemeente Helmond in willen nemen. Hierover gaan we in 2024 met elkaar en alle partners in gesprek.
In de omgevingsvisie is de evaluatie van de visie zonnevelden en zonnedaken opgenomen. Het beleid is mede op basis van de omgevingsvisie en het recent vastgestelde participatie beleid aangepast en wordt naar verwachting in 2024 vastgesteld door College. De implementatie en juridische consequenties krijgen mede vorm in de Omgevingsvisie, de kaart met afweegbare gebieden is daarin opgenomen.
De benodigde transitie voor energie en circulaire economie vraagt ook om een verandering binnen onze eigen organisatie. We verankeren deze doelstellingen in bijvoorbeeld de uitwerking van het Huis voor de Stad en BSD. Het Huis voor de Stad is niet enkel een fysiek voorbeeld, maar geeft ook qua organisatie en gebruik de weg naar benodigde transitie weer. Maar ook meer reguliere trajecten zoals inkoop worden door maatschappelijk verantwoord inkopen klaargemaakt voor de toekomst.
Het nieuwe manifest maatschappelijk ondernemen is ook in 2023 ondertekend, In het Huis van de stad wordt begin 2024 opgeleverd. Dat is ook deels het startsein voor de benodigde transitie binnen de organisatie en opgave sturing op de duurzame opgave,
Samen met Eindhoven werken we de nominatie voor Klimaat Neutrale Steden uit, langs drie sporen: het verbreden en versterken van onze huidige inzet; op intensivering van de multiple helix aanpak; en het vergroten van maatschappelijk draagvlak. Zeker voor dit laatste aspect is het post-coronatijdperk een belangrijk moment. Een succesvolle indiening van het contract in 2023 in het kader van de EU-oproep geeft toegang tot additionele financiële middelen. Daarnaast heeft intensivering van de aanpak ook positieve economische effecten, met name voor de bouw- en installatiebranche.
Behaald. Samen met Eindhoven hebben we de nominatie voor Klimaat Neutrale Steden uitgewerkt, De plannen die we met de beide steden, de stakeholders en inwoners hebben opgesteld zijn in september met de gemeenteraden besproken en vastgesteld. We gaan met een klimaat- deltaplan aan de slag. De eerste indiening van het contract in oktober 2023 in het kader van de EU-oproep geeft toegang tot ondersteuning, hulp bij uitvoering en daar waar mogelijk additionele financiële middelen. Daarnaast heeft intensivering van de aanpak ook positieve economische effecten, met name voor de bouw- en installatiebranche. De indiening eind 2023 zien we vooral als een moment om met Rijk en Europa in gesprek te komen over de benodigde transitie, wat noodzakelijk is en ook vooral wat wij als gemeente en stakeholders van hen nodig hebben. Want zonder samenwerking met Europa en het Rijk is deze opgave niet haalbaar.
Uitvoeringsagenda Klimaatadaptatie
We gaan verder uitvoering geven aan de Uitvoeringsagenda Klimaatadaptatie. Er zijn 5 projecten opgestart met NL Greenlabel om kennis op te doen in de organisatie over de klimaat adaptieve werkwijze. In de Peelgemeenten wordt samengewerkt vanuit een Regionale Uitvoeringsagenda, die mede gefinancierd wordt (1/3 impulsfinanciering voor projecten) door een Rijksbijdrage.
Dit item loopt over meerdere jaren. Er is hard gewerkt aan de uitvoering van de Uitvoeringsagenda. Daarnaast is er een tussentijdse evaluatie gemaakt en toegestuurd naar de raad (begin 2024). In samenwerking met de Peel is een jaarplan opgesteld en uitgevoerd. En zijn de bijdragen van de impulsfinanciering uitgegeven.
Verduurzaming bedrijventerreinen
Samen met Stichting Bedrijventerreinen Helmond, Centrummanagement en Wijkmanagement stimuleren en ondersteunen we duurzaam en circulair ondernemen. Een voorbeeld is de doorontwikkeling van het instrument InduSym, waarmee aanbieders en afnemers van reststromen met elkaar in contact komen. Daarnaast zijn we samen met diverse grote gemeenten in Brabant en Limburg betrokken bij een kennistraject van de Fontys over Circulaire Bedrijventerreinen. Specifiek kijken we daar hoe het concept van de circulaire economie verder te operationaliseren is op bedrijventerreinen. Daarnaast zijn we begin 2021, in nauwe samenwerking met Stichting Bedrijventerreinen Helmond, gestart met het brede duurzaamheidsproject ‘Smart Synergy Helmond’ voor de jaren 2021-2023. De verschillende deelprojecten richten zich op voorbeeldprojecten op het gebied van energietransitie en circulair ondernemen. Ook nemen we met het bedrijventerrein Hoogeind samen met13 andere Brabantse bedrijventerreinen deel aan de aanpak Grote Oogst van Provincie Noord-Brabant, waarbij ingezet wordt op een versnelling op energietransitie, klimaatadaptatie en verduurzaming. Ook de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij, de waterschappen en VNO-NCW zijn betrokken.
Dit item loopt over meerdere jaren en fases. We zitten nog niet in de uitvoeringsfase.
De warmterotondes BZOB en Groot Schooten zijn in ontwikkeling. Vanuit de opdracht en het subsidieprogramma was de inzet om te komen tot een overdraagbaar document voor de uitvoeringsfase. Dit document zal er in januari 2024 zijn. In die uitvoeringsfase kan gestart worden met het daadwerkelijk opzetten van een warmtebedrijf dat aansluitend de vergunningen aanvraagt en investeringen aangaat. Dit kan gefaseerd plaatsvinden.
De proceswaterfabriek is inhoudelijk ver uitgewerkt: de definitieve ontwerpen voor de installaties en het innamepunt zijn gemaakt, de plattegrond van de proceswaterfabriek is getekend, het tracé van de ringleiding is voor Gerstdijk tot in detail bekend en afgestemd met Ennatuurlijk en de gemeente. Alle (technische) componenten zijn bekend, de leveranciers hebben daar een prijsopgave voor geleverd, de tarieven voor het water zijn berekend en gedeeld met ondernemers (kosten). Daarnaast zijn besparingen berekend voor de deelnemers (opbrengsten). Vanuit die stukken zijn intentieverklaringen voor deelname opgesteld voor diverse ondernemingen.
Voor het realiseren van deze grondstoffenhub is een haalbaarheidsonderzoek gedaan. De conclusie hiervan is dat een grondstoffenhub een goede kans biedt voor een transitie naar een circulaire economie. Er zijn echter ook een aantal belemmeringen geconstateerd die nu moeten worden geslecht. Met name de beperkte ruimte voor circulaire ontwikkelingen op bedrijventerreinen, zeker op publieke grond, is een limiterende factor. Daarom zal gekeken moeten worden naar private opties. De financiële haalbaarheid is een tweede limiterende factor. Hiervoor is voldoende volume bedrijfsafval nodig, dat alleen gehaald wordt als meerdere bedrijventerreinen en/of het centrum en de wijken betrokken worden. Daarom wordt er gekeken naar het versterken van de relaties met lokale stakeholders én naar samenwerkingen met andere gemeentes in de regio.
De afgelopen periode is er verbinding gezocht met programma’s met nieuwe financiële mogelijkheden om de projecten naar de uitvoering te brengen. Het programma Grote Oogst is gehonoreerd en de precieze invulling van het project is verder uitgewerkt samen met de provincie. Daarmee is ook voor volgend jaar additionele financiering vastgelegd.
Verduurzaming gemeentelijk vastgoed
We zijn volop bezig met het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed. Naast eerstegraads maatregelen zoals zonnepanelen, LED-verlichting en dubbele beglazing zijn we bezig om een aantal gebouwen compleet aan te pakken op duurzaamheid. Deze pakken we bouwkundig en installatietechnisch grootschalig aan, zodat we deze gasloos kunnen maken en met een verbruik van nul op de meter. Ook gaan we duurzaamheid koppelen aan de bestrijding van de hittestress door middel van het realiseren van groene daken en gevels.
Behaald. In het Klimaatakkoord is vastgelegd dat voor de gebouwde omgeving gestreefd wordt naar een CO2-reductie van 49% in 2030 en 95% in 2050 ten opzichte van 1990. Wij willen meer tempo maken en haar eigen vastgoedportefeuille aanpakken om een voorbeeld en inspiratiebron te vormen voor bedrijven en bewoners. In samenwerking met adviesbureau Republiq is daarom een routekaart opgesteld voor de verduurzaming van het gemeentelijk maatschappelijk vastgoed (verplichting vanuit VNG). Deze routekaart richt zich op 69 gebouwen van gemeente Helmond en beschrijft de strategie verduurzamingsstrategie tot 2050 volgens het klimaatakkoord.
Met deze ingrepen wordt de CO2-besparing grotendeels gehaald worden, waarbij de vastgoedportefeuille nog niet volledig klimaatneutraal zal zijn door het aandeel monumenten die met de huidige technologie momenteel niet volledig energie neutraal gemaakt kunnen worden.
Plan van aanpak luchtkwaliteit
De aanpak richt zich op vier groepen van maatregelen: mobiliteit, industrie, huishoudens en overige maatregelen, zoals communicatie en monitoring van de luchtkwaliteit. In 2023 voeren we de maatregelen uit het plan van aanpak Luchtkwaliteit verder uit.
Het plan van aanpak Luchtkwaliteit betreft een meerjarenaanpak.
Volgens het plan is uitvoering gegeven aan het Regionale Innovatieve Meetnet, waarvoor TNO een rapportage heeft opgeleverd voor 2023. Voor de actualisatie van het plan van aanpak heeft de gemeente Helmond een SPUK-bijdrage aangevraagd en toegekend gekregen door de Rijksoverheid voor het in beeld brengen van de lokale luchtkwaliteit in Helmond op wijkniveau met behulp van satellietmetingen. De satellietmeting moet, samen met het Innovatieve Meetnet van de Regio en landelijke data, een beeld op wijkniveau geven van de luchtkwaliteit en daarmee een basis vormen voor de actualisatie van maatregelen op het gebied van mobiliteit, industrie, huishoudens en overige maatregelen, zoals communicatie en monitoring van de luchtkwaliteit.
In navolging op de Koersnota Geluid krijgt de actualisatie van het plan van aanpak luchtkwaliteit vorm via het programma Geluid en Lucht. Met het programma Geluid en Lucht is in 2023 een start is gemaakt.
Huishoudelijke afvalstoffen
We streven naar meer hergebruik en verdere afvalscheiding. Als uitwerking van de Kadernota Afval blijven we werken volgens de vernieuwde aanpak van de huishoudelijke afvalstromen.
Concreet betekent dit dat we de gekozen lijn voor invoering van diftar doorzetten naar de hoogbouw. In 2023 worden de noodzakelijke voorbereidingen hiervoor getroffen. We volgen alle Diftar-ontwikkelingen.
Tegelijkertijd constateren we bij de verwerking van huishoudelijke afvalstoffen een aantal ontwikkelingen die tot hogere kosten leiden. Dit zijn bijvoorbeeld:
- De luierinzameling waartoe in 2021 door de gemeenteraad is besloten;
- De prijsstijgingen van zowel diesel, materieel als (intern en extern) personeel;
- De prijsstijgingen van het materiaal voor het onderhouden dan wel vervangen van mini-containers;
- De landelijke belastingheffing op afvalverbranding;
- De tariefstijgingen bij de verwerking van afvalstromen
- De aangekondigde daling van het te ontvangen tarief voor PMD (Plastic, Metaal en Drankverpakking).
Behaald: in 2023 is diftar voor de hoogbouw voorbereid en ingevoerd.
Hoogspanningsleidingen
In 2022 is het meerjarenbudget voor hoogspanningslijnen vastgesteld. Naar aanleiding daarvan is voor het ondergronds brengen van de 150 kV hoogspanningslijn (verkabelen) door Brandevoort verder in gang gezet. De raad wordt na elke stap om akkoord gevraagd om verder te gaan.
De Haalbaarheidsstudie is al eerder afgerond door TenneT. De volgende stap is om een basisontwerp op te stellen naar aanleiding van het voorkeursalternatief uit de Haalbaarheidsstudie. De doorlooptijd om tot een basisontwerp te komen is ongeveer 15 maanden vanaf de start.
Voor het pilotproject ‘Meten is weten’ is de verwachting dat nog in 2022 gestart wordt met de uitvoering. In dit project worden meerdere jaren onafhankelijke metingen verricht om de magnetische veldsterkte ter plaatse van de woningen te bepalen.
Behaald. De uitvoering van de verschillende onderdelen is volgens planning.