Financiering

Treasury is het sturen en beheersen, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Meer concreet gaat het om financiering van het beleid tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden en het afdekken van rente en kredietrisico’s. De treasuryfunctie binnen onze gemeente dient uitsluitend de publieke taak en gebeurt binnen de financiële kaders van de Wet financiering decentrale overheden (Fido). Het verstandig omgaan met publieke middelen is een basisvoorwaarde. Risicobeheersing is van groot belang. Onder het financiële risicoprofiel van de gemeente Helmond verstaan wij de volgende risico’s:

• Het renterisico (vlottende en vaste schuld);
• Het kredietrisico en garantstellingen.

Renterisico
Om gemeenten te behoeden voor de gevolgen van rentefluctuaties zijn wettelijke normen gesteld waaraan gemeenten moeten voldoen. Dit zijn de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. Beide beogen de renterisico’s te begrenzen die verbonden zijn aan de financiering van respectievelijk de korte- en lange schuld.

Kredietrisico
Kredietrisico's ontstaan enerzijds door het verstrekken van leningen en anderzijds door het afgeven van een borgstelling op een lening die door een derde partij verstrekt wordt. Het verstrekken van een lening of borgstelling gebeurt volgens de kaders van het leningen- en borgstellingenbeleid.

Voor korte financiering (looptijd tot 1 jaar) geldt dat het renterisico aanzienlijk kan zijn, aangezien fluctuaties in de rente bij korte financiering direct een relatief grote invloed hebben op de rentelasten. In de Wet financiering decentrale overheden (Fido) is daarom een begrenzing opgenomen van de kortlopende middelen die gemeenten mogen opnemen, de zogenaamde kasgeldlimiet. De limiet is vastgesteld op maximaal 8,5% van het begrotingstotaal van € 419 miljoen. Daarmee was deze limiet in 2023 € 35,6 miljoen.

Binnen de kasgeldlimiet kan een deel van de eventuele financieringsbehoefte gedekt worden met kortlopende leningen. Zoals blijkt uit onderstaande tabel is hebben we in 2023 overwegend een creditpositie gehad, waardoor we geen gebruik gemaakt hebben van de kasgeldlimiet.

Renterisiconorm

Om de rentegevoeligheid van de vaste leningen met een looptijd van een jaar of langer te beperken, wordt jaarlijks een renterisiconorm aangegeven. Deze is vastgesteld op 20% van het begrotingstotaal.
Met de renterisiconorm wordt beoogd dat gemeenten tot een dusdanige opbouw van de leningenportefeuille komen, dat tegenvallers als gevolg van renteaanpassing en herfinanciering in voldoende mate worden beperkt. Voor Helmond is deze norm in 2023 afgerond € 83,8 miljoen.
Zoals blijkt uit onderstaande tabel is de gemeente ruimschoots binnen de renterisiconorm gebleven.

Ontwikkeling leningen- en garantieportefeuille

Het verloop van onze leningen- en garantieportefeuille is verder uitgewerkt in onderstaande tabel.

Het totale volume van de verstrekte geldleningen (u/g) is in 2023 met € 2,6 miljoen toegenomen ten opzichte van 2022. Er zijn nieuwe leningen verstrekt voor in totaal € 5,8 miljoen. Dit zijn met name starters- en duurzaamheidsleningen. Daartegenover zijn er aflossingen van in totaal € 3,2 miljoen.
De leningen waarvoor de gemeente borg staat zijn volgens planning afgelost.

Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) zorgt via borging voor gunstige financiering van woningcorporaties, tegen zo laag mogelijke kosten. WSW helpt daarmee corporaties bij het bouwen en onderhouden van sociale huurwoningen.

In 2023 is er € 80,2 miljoen opgenomen en is er € 26,1 miljoen afgelost.
Het bedrag aan geldleningen van woningbouwcorporaties waar de gemeente de zogenaamde achtervangfunctie vervult tegenover het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) is toegenomen met € 54,1 miljoen.

WSW bepaalt voor iedere deelnemende corporatie minimaal één keer per jaar het zogenaamde borgingsplafond. Het borgingsplafond is het maximale bedrag dat een corporatie in een zekere periode onder WSW-borging mag lenen voor geplande activiteiten die voldoen aan de bestedingsdoelen zoals beschreven in het Reglement van Deelneming van het WSW. Ook voor de in Helmond werkzame corporaties is zo’n borgingsplafond vastgesteld.

Voor wat betreft de actuele risico’s op de huidige leningen- en borgstellingportefeuille wordt verwezen naar de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing.

Treasury: gemeentefinanciering

Uitzettingen
Een belangrijk uitgangspunt van de wet Fido en de Regeling Uitzettingen en Derivaten Decentrale Overheden (RUDDO) is dat gemeenten verstandig dienen om te gaan met publieke middelen. Risicobeheersing is van groot belang, zowel bij het uitzetten van middelen als bij het aangaan van leningen. Ons leningen- en garantiebeleid sluit hierbij aan, waardoor nog maar in beperkte mate leningen of borgstellingen worden verstrekt. Door het verplicht schatkistbankieren zijn de risico's bij het uitzetten van middelen niet meer aan de orde.

Financiering
Het verloop van de vaste financieringen in 2023 was als volgt:

De gemeente Helmond had in 2023 een positieve liquiditeitspositie. Er zijn dan ook geen nieuwe (consolidatie)leningen aangetrokken. De huidige leningenportefeuille bestaat vooral uit contracten waarbij vervroegde meestal aflossing is uitgesloten, of er is sprake is van een forse boeteclausule.